Dzieła sztuki pełne symboli, czyli sztuka cmentarna w Polsce

Cmentarze od tysiącleci dostarczają wielu ciekawych informacji o kulturze i zwyczajach społeczności. Na przestrzeni lat sztuka cmentarna zmieniała się wraz z innymi jej dziedzinami. Co dziś znajdziemy na współczesnych nekropoliach? Jaka symbolika nagrobków towarzyszy obecnym czasom? Zapoznaj się z naszym artykułem, w którym chcemy rzucić światło na zupełnie inne spojrzenie na polskie cmentarze.

Nekropolie pełne zabytków

Praktyka grzebania zmarłych w specjalnie przeznaczonych do tego miejscach sięga zarania dziejów. Chociaż od początku trudno było mówić o cmentarzach, jakie znamy dziś, pochówki od zawsze stanowiły źródło cennych zabytków reprezentujących ówczesną sztukę. Ciekawym przykładem są tu, chociażby stele nagrobne ustawiane w miejscu pochówku, które były pierwotną formą pomników. Dostarczały m.in. przykładów starożytnych inskrypcji czy płaskorzeźb.

Jeśli chodzi o pierwsze pochówki w duchu chrześcijaństwa, te odbywały się w kościołach lub tuż przy świątyni, na tzw. ziemi poświęconej. Od XVIII wieku z kolei zaczęły powstawać cmentarze na wydzielonych terenach, w oddaleniu od miast oraz wsi. Takie nekropolie, czyli „miasta umarłych”, stały się nie tylko miejscem upamiętnienia, co niemalże centrum sztuki oraz architektury. Pomniki odzwierciedlały status zmarłego za życia, ale były również przepełnione symbolami z nawiązaniem do życia, przemijania, śmierci czy nadziei.

Cmentarz – miejsce, w którym śmierć spotyka się ze sztuką

Praktycznie od początku istnienia cmentarzy przeważały odniesienia do panujących stylów sztuki. Na przełomie XVIII i XIX wieku wciąż silne były wpływy klasycystyczne, m.in. w formie nawiązań do starożytnych steli grobowych. W kolejnych latach, wraz z nastaniem romantyzmu na nekropolie wkroczyły inspiracje naturą oraz stylistyką ludową. Kapliczki z ażurowymi ornamentami, krzyże imitujące konary czy nieociosane głazy to niektóre z przykładów zmian, jakie można było dostrzec wśród nagrobków.

Współczesny obraz polskiego cmentarza również stanowi ciekawy przekrój przez różne style artystyczne. Synonimem klasycznego nagrobka stał się szlifowany granit, najczęściej w ciemnym kolorze, chociaż i tu nie ma reguły. Zamiast kamiennych rzeźb coraz częściej można dostrzec przedstawienia wykonane z metalu oraz geometryczne krzyże. Sztuka cmentarna przejawia się także w niecodziennych odmianach kamienia, np. granitach z widoczną strukturą, czy chociażby liternictwie.

Elementy małej architektury z przesłaniem

Cmentarze od zawsze naznaczone były symboliką. Sama forma nagrobka z pionową tablicą imitującego łoże odnosi się do alegorii śmierci jako snu. Zresztą podobnych symboli jest znacznie więcej (figury śpiących aniołów, czy inskrypcja „spoczywaj w pokoju”). Niewątpliwie jednak w kulturze katolickiej najważniejszym elementem towarzyszącym nagrobkom jest krzyż. Może być on w formie grawerunku, wykonany z metalu lub stanowić odrębną rzeźbę kamienną.

Współczesna symbolika nagrobków nie zawsze jest też związana bezpośrednio z religią. Przykładem są tablice w kształcie serca (symbol miłości), które można spotkać nie tylko w przypadku pochówków dzieci.

Nagrobki inspirowane przeszłością

Współczesna sztuka cmentarna łączy w sobie cechy wielu stylów. Eklektyzm można dostrzec przez nowoczesne interpretacje dawnych wzorów. Przykładem są tu pomniki typu sarkofagi w postaci podłużnych płyt. Propozycje w tym stylu oraz inne projekty premium realizuje Szwed-Granit, nasza firma wykonująca nagrobki we Wrocławiu i okolicach.

Obok minimalistycznych form wielu klientów jest zainteresowanych pomnikami z surowego kamienia. Ciekawie prezentuje się również zestawienie takiego nieobrobionego elementu z geometryczną bryłą szlifowanego granitu. W końcu można zainspirować się również rzeźbą kamienną, jaka dominowała przed kilkoma wiekami. To z pewnością rozwiązanie, które wyróżni pochówek w krajobrazie cmentarza.

Niepowtarzalne projekty nagrobków

Trendy cmentarne zmieniają się z upływem lat, choć nie tak szybko, jak architektura mieszkalna lub sztuka użytkowa. Obecnie dzięki możliwościom technicznym możliwe jest odtworzenie wyglądu pomnika sprzed kilku stuleci, jak i wykonanie zupełnie unikalnych projektów. Najlepsze nagrobk na Dolnym Śląsku oferuje zakład z długą tradycją, Szwed-granit.pl. Dowiedz się więcej, kontaktując się z firmą telefonicznie lub mailowo.